Τρίτη 10 Μαρτίου 2015

ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ

Η δημόσια γλυπτική είναι από τη φύση της ένα κοινωνικό και καλλιτεχνικό φαινόμενο. Παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με την ελεύθερη καλλιτεχνική δημιουργία και τα έργα γλυπτικής των μουσείων. Τοποθετείται στο δημόσιο χώρο και καλείται να τραβήξει την προσοχή του θεατή, να συνομιλήσει μαζί του και να κριθεί από την αισθητική του.
Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για το αν η πόλη χρειάζεται γλυπτά που την συνδέουν με το παρελθόν της ή χρειάζεται νέα γλυπτά, πρωτότυπες επιλογές  του παρόντος στραμμένες προς το μέλλον.
 Για τους μη ειδικούς, η επιθυμητή λύση φαίνεται να είναι συχνά αυτή που πλησιάζει περισσότερο στις μορφές του παρελθόντος.
 Άραγε αυτή η τάση είναι νοσταλγία για το παλιό ή αποτυχία της σύγχρονης τέχνης να εκφράσει τη συλλογική ψυχή ενός λαού;
Αυτός ο προβληματισμός προκύπτει εφόσον υφίσταται, ή υπάρχει  η σκέψη να τοποθετηθεί κάποιο δημόσιο γλυπτό.
Στο 4ο Δημοτικό Διαμέρισμα τα δείγματα δημόσιας γλυπτικής είναι ελάχιστα.
Τα εξής δύο : 



Εικ. 1
Επιτύμβιο μνημείο του Γάλλου αρχαιολόγου Καρόλου Λενορμάν που εκπονήθηκε από τον δημοτικό αρχιτέκτονα Fr. Boulanger, που ανεγέρθηκε με δημοτική δαπάνη το 1859 στον Λόφο του Ιππίου Κολωνού δίπλα από το επίσης επιτύμβιο μνημείο του Καρόλου Μύλλερ. Η επιλογή της θέσης έγινε σύμφωνα με την επιθυμία του θανόντος να ταφεί στον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος




Εικ. 2

Προτομή του Φιλόσοφου Πλάτωνα στην πλατεία μπροστά από το αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα.

Στα δύο παραπάνω να προσθέσουμε και δύο τιμητικές πλάκες


 Εικ. 3

Τιμητική πλάκα για τους αγωνιστές  της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο 1941 -1944
στην πλατεία του Αη Γιώργη.



Εικ. 4
Τιμητική πλάκα για τους των νεκρούς της Εαμικής αντίστασης που εκτελέστηκαν απο τους Γερμανούς στην περιοχή Σεπολίων - Θυμαρακίων, κατά την περίοδο 1941 -1944, στην πλατεία του Αγίου Μελετίου.

Θα μπορούσαν να γραφτούν δεκάδες ερωτήσεις σχετικά με την μη ύπαρξη δημόσιας τέχνης στην γειτονιά μας. Αντί γι αυτό και θεωρώντας απαραίτητα τα έργα τέχνης στους δημόσιους χώρους, θα παραθέσουμε επιγραμματικά  τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν τα έργα τέχνης στον δημόσιο χώρο, οι λειτουργίες της δημόσιας τέχνης αλλά και οι δυνατότητες που προσφέρονται μέσα από αυτό.

Οι λειτουργίες της δημόσιας τέχνης είναι:
  •  Να τιμά την μνήμη σημαντικών προσώπων και γεγονότων
  •  Να βελτιώνει την αισθητική του περιβάλλοντος
  •  Να βοηθάει την πολιτιστική και καλλιτεχνική αναγέννηση
  •  Να προσδιορίζει μία κοινότητα
  •  Να βοηθάει τους πολίτες να χειριστούν τον δημόσιο χώρο
  •  Να βοηθήσει στην οικονομική αναγέννηση μέσω του τουρισμού
  •  Να απαντήσει σε μία πιο γενική πολιτική που αφορά την ποιότητα ζωής


Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν ένα έργο τέχνης στον δημόσιο χώρο είναι:
  •  Ταυτότητα.  Πρέπει να διακρίνεται από τα άλλα στοιχεία, να έχει τη δική του οντότητα, γεγονός που του επιτρέπει να γίνεται αντιληπτό

ως ανεξάρτητο στοιχείο από το περιεχόμενο.
  •  Δομή. Το χρώμα, το σχήμα, η κλίμακα, η μορφή και τα υλικά πρέπει να είναι τέτοια ώστε να δημιουργούν μία αλληλένδετη σχέση

μεταξύ του στοιχείου και του παρατηρητή.
  •  Νόημα. Πρέπει να γίνονται σαφής η λειτουργία και η χρησιμότητά του, να γίνονται αντιληπτές οι αρχικές προθέσεις του έργου, να

συμπυκνώνει το περιεχόμενο της ιδέας και να παρουσιάζει συνοχή και προσαρμογή στο περιβάλλον που τοποθετείται.

Οι δυνατότητες που προσφέρει ένα έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο είναι:
  • Η ποικιλομορφία- βελτιώνει και αναγεννά το αστικό περιβάλλον.
  •  Η καινοτομία- χρήση νέων υλικών, νέες μέθοδοι για χρήση παλιών υλικών.
  •  Η σχέση της τέχνης με το περιβάλλον- μη συγκέντρωση της τέχνης σε κεντρικές περιοχές. Ανάλυση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου.
  • Σκέψεις για τέχνη χαμηλού προϋπολογισμού και χρήση ανακύκλωσης.
  •  Η κοινωνική ευχαρίστηση.  ργα με ανθρώπινη κλίμακα
  • Η δημιουργική έκφραση.  Πεδίο έκφρασης και δημιουργία αριστουργημάτων.
  •  Η λειτουργικότητα.  ργα που έχουν χρηστική σημασία, άμεση σχέση τέχνης και καθημερινότητας.
  •  Ο οικονομικός παράγοντας στην τέχνη.  Το έργο τέχνης να αποτελέσει παράγοντα προώθησης της τοπικής ανάπτυξης.
  •  Ο συμβολισμός.  Καταγραφή μνήμης, γεγονότων και προσώπων.




Τρίτη 3 Μαρτίου 2015

ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΑ "ΤΥΦΛΑ"

Περπατώντας στην περιοχή των Σεπολίων και ειδικότερα σε μια ακτίνα 500 περίπου μέτρων γύρω από τον σταθμό μετρό Σεπολίων, μπορεί κανείς να παρατηρήσει πάνω στα πεζοδρόμια μια διαφορετική πλακόστρωση.  Μια σειριακή πλακόστρωση που αποτελεί ένα ειδικό δρόμο για ανθρώπους με μειωμένη ή ολική τύφλωση .  

Αυτές οι πλάκες λοιπόν δεν είναι διακοσμητικές, αλλά μια δομή προσαρμοσμένη στις ανάγκες των τυφλών ανθρώπων που να τους καταστεί ανεξάρτητους και ασφαλείς κατά την μετακίνησή τους.
Αυτό σε θεωρητικό επίπεδο καθώς στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά.  Ο πρόχειρος σχεδιασμός, η ελλιπής συντήρηση από μέρους των αρμόδιων υπηρεσιών, αλλά και η κακή πολιτισμική νοοτροπία των ίδιων των κατοίκων καθιστά αυτό τον ειδικό δρόμο ένα συνεχές φλερτ με το νοσοκομείο.

Έτσι οι τυφλοί τον αποφεύγουν και μετακινούνται στον δρόμο με κίνδυνο της ζωής τους.


Μερικά παραδείγματα από την γειτονιά μας.


Το φύλλωμα έτοιμο να χαστουκίσει τον τυφλό.


Ο διάδρομος σταματάει και βγάζει τον τυφλό στον δρόμο


Το καλύτερο σημείο για παρατήσουμε κλαδιά και οικιακά απορρίμματα !


Από λίγο βρέξιμο των παπουτσιών δεν πέθανε 
κανένας !


Ας πρόσεχε που πάταγε !


Και μετά ο Θεός βοηθός !


Κάπου εδώ γυρίζουμε πίσω !


Ο επαγγελματίας ξέρει το καλό σημείο για παρκάρισμα !


Αλλά ο ιδιώτης ξέρει καλύτερο !


 Πέρα από την πλάκα, η νομοθεσία υπάρχει, συνεργεία που ελέγχουν τα πεζοδρόμια υπάρχουν, θα πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσουμε όλοι να αδιαφορούμε. Πρέπει κάποια στιγμή να δούμε όλους αυτούς τους ανθρώπους στην βάση της ισότητας. Δεν κάνουμε χάρη σε κανένα, είναι δικαίωμά τους η εύκολη και ασφαλή μετακίνηση.

Ας αρχίσουμε από το απλό, τον Οδηγό Όδευσης Τυφλών.

Οδηγός όδευσης τυφλών 

1. Οδηγός όδευσης τυφλών είναι ειδική λωρίδα του δαπέδου από πλάκες διαφορετικής υφής και χρώματος από το υπόλοιπο δάπεδο, που αποσκοπεί στην καθοδήγηση και ασφαλή διακίνηση των ατόμων με προβλήματα όρασης.

2. Ο οδηγός όδευσης τυφλών τοποθετείται σε πεζοδρόμια με πλάτος ίσο ή μεγαλύτερο των 2,80m  και σε όλα τα πεζοδρόμια των εμπορικών δρόμων (αξόνων δραστηριοτήτων), ασχέτως του πλάτους των.

3. Το ελάχιστο πλάτος του οδηγού όδευσης τυφλών είναι 40cm και βρίσκεται πάντα εντός της ελεύθερης ζώνης όδευσης πεζών, από την πλευρά του δρόμου.

4. Για την κατασκευή του οδηγού όδευσης τυφλών χρησιμοποιούνται έγχρωμες ανάγλυφες πλάκες πεζοδρομίου με βάση τσιμέντο υψηλής αντοχής, πλευράς 30 έως 40cm και πάχους 3,5 έως 5cm όπως παρακάτω:

Τύπου Α – ΟΔΗΓΟΣ: Ριγέ, με πλατιές και αραιές ρίγες, που τοποθετούνται παράλληλα με τον άξονα κίνησης για να κατευθύνουν τα άτομα με προβλήματα όρασης στην πορεία τους.



Τύπου Β – ΚΙΝΔΥΝΟΣ: Φολιδωτές, με έντονες φολίδες, χρώματος πάντοτε κίτρινου, που τοποθετούνται σε πλάτος 80cm στα σημεία εξόδου της ράμπας ως προειδοποίηση για την είσοδο στο δρόμο.




Τύπου Γ - ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ριγέ, με πυκνές και στενές ρίγες, κάθετα στην πορεία όδευσης ή στην αρχή και το τέλος κεκλιμένων επιπέδων (ραμπών).



5. Στα σημεία κάθετης αλλαγής πορείας, τρεις πλάκες (1,20m) πριν το σημείο στροφής, τοποθετούνται κάθετα στην πορεία, ως προειδοποίηση.




6. Οι πλάκες επισήμανσης όλων των τύπων τοποθετούνται χωρίς αρμό μεταξύ τους, για να σχηματίζουν ενιαία επιφάνεια.


7. Επιβάλλεται η επιλογή πλακών σε χρώματα σε έντονη αντίθεση με τις παρακείμενες επιφάνειες δαπέδου.

8. Θα πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτηση εσχάρων κατά μήκος του οδηγού όδευσης τυφλών.

9. Όπου ο οδηγός όδευσης τυφλών συναντά υπηρεσίες (ΑΗΚ, ΑΤΗΚ κ.λπ.) η πλάκα να ενσωματώνεται σε ειδικό καπάκι για να μη διακόπτεται η συνοχή του.

10. Στις περιπτώσεις προσωρινών εμποδίων από έργα επί του πεζοδρομίου και εφόσον τα έργα γίνονται μέσα στην ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών, θα πρέπει:

- Να δημιουργείται μία νέα ελεύθερη ζώνη όδευσης πεζών, πλάτους τουλάχιστον 1,20m, σε παράπλευρη θέση, με αντίστοιχη σήμανση για τυφλούς, λωρίδα επισήμανσης κ.λπ., ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής διακίνηση όλων των χρηστών του πεζοδρομίου.

- Τα εμπόδια θα επισημαίνονται πάντα με συνεχές, δίχρωμο  κιγκλίδωμα, βαμμένο σε έντονα χρώματα, που θα φωτίζεται κατά τις βραδινές ώρες, ώστε να είναι πάντα ορατό.

11. Τα πιο πάνω ισχύουν και στις περιπτώσεις υπαίθριων χώρων συνάθροισης κοινού.

12. Τα υφιστάμενα πεζοδρόμια, πλατείες και πεζόδρομοι πρέπει να προσαρμοστούν κατάλληλα για να ανταποκρίνονται στις πιο πάνω απαιτήσεις.

Πληροφορίες


Οι στροφές στον οδηγό όδευσης τυφλών δεν πρέπει να είναι κυκλικές αλλα να αποτελούνται από ευθύγραμμα τμήματα και να γίνεται προσπάθεια να υπάρχει συνοχή των γραμμικών στοιχείων της πλάκας - οδηγού