ΤΕΧΝΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ

Η δημόσια γλυπτική είναι από τη φύση της ένα κοινωνικό και καλλιτεχνικό φαινόμενο. Παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με την ελεύθερη καλλιτεχνική δημιουργία και τα έργα γλυπτικής των μουσείων. Τοποθετείται στο δημόσιο χώρο και καλείται να τραβήξει την προσοχή του θεατή, να συνομιλήσει μαζί του και να κριθεί από την αισθητική του.

Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για το αν η πόλη χρειάζεται γλυπτά που την συνδέουν με το παρελθόν της ή χρειάζεται νέα γλυπτά, πρωτότυπες επιλογές  του παρόντος στραμμένες προς το μέλλον.

 Για τους μη ειδικούς, η επιθυμητή λύση φαίνεται να είναι συχνά αυτή που πλησιάζει περισσότερο στις μορφές του παρελθόντος.

 Άραγε αυτή η τάση είναι νοσταλγία για το παλιό ή αποτυχία της σύγχρονης τέχνης να εκφράσει τη συλλογική ψυχή ενός λαού;

Αυτός ο προβληματισμός προκύπτει εφόσον υφίσταται, ή υπάρχει  η σκέψη να τοποθετηθεί κάποιο δημόσιο γλυπτό.

Στο 4^ο Δημοτικό Διαμέρισμα τα δείγματα δημόσιας γλυπτικής είναι ελάχιστα.

Τα εξής δύο : 

Εικ. 1

Επιτύμβιο μνημείο του Γάλλου αρχαιολόγου Καρόλου Λενορμάν που εκπονήθηκε από τον δημοτικό αρχιτέκτονα Fr. Boulanger, που ανεγέρθηκε με δημοτική δαπάνη το 1859 στον Λόφο του Ιππίου Κολωνού δίπλα από το επίσης επιτύμβιο μνημείο του Καρόλου Μύλλερ. Η επιλογή της θέσης έγινε σύμφωνα με την επιθυμία του θανόντος να ταφεί στον αρχαιολογικό χώρο της Ακαδημίας Πλάτωνος

Εικ. 2

Προτομή του Φιλόσοφου Πλάτωνα στην πλατεία μπροστά από το αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα.

Στα δύο παραπάνω να προσθέσουμε και δύο τιμητικές πλάκες

 Εικ. 3

Τιμητική πλάκα για τους αγωνιστές  της Εθνικής Αντίστασης κατά την περίοδο 1941 -1944

στην πλατεία του Αη Γιώργη.

Εικ. 4

Τιμητική πλάκα για τους των νεκρούς της Εαμικής αντίστασης που εκτελέστηκαν απο τους Γερμανούς στην περιοχή Σεπολίων - Θυμαρακίων, κατά την περίοδο 1941 -1944, στην πλατεία του Αγίου Μελετίου.

Θα μπορούσαν να γραφτούν δεκάδες ερωτήσεις σχετικά με την μη ύπαρξη δημόσιας τέχνης στην γειτονιά μας. Αντί γι αυτό και θεωρώντας απαραίτητα τα έργα τέχνης στους δημόσιους χώρους, θα παραθέσουμε επιγραμματικά  τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν τα έργα τέχνης στον δημόσιο χώρο, οι λειτουργίες της δημόσιας τέχνης αλλά και οι δυνατότητες που προσφέρονται μέσα από αυτό.

Οι λειτουργίες της δημόσιας τέχνης είναι:

•  Να τιμά την μνήμη σημαντικών προσώπων και γεγονότων
•  Να βελτιώνει την αισθητική του περιβάλλοντος
•  Να βοηθάει την πολιτιστική και καλλιτεχνική αναγέννηση
•  Να προσδιορίζει μία κοινότητα
•  Να βοηθάει τους πολίτες να χειριστούν τον δημόσιο χώρο
•  Να βοηθήσει στην οικονομική αναγέννηση μέσω του τουρισμού
•  Να απαντήσει σε μία πιο γενική πολιτική που αφορά την ποιότητα ζωής

Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν ένα έργο τέχνης στον δημόσιο χώρο είναι:

•  Ταυτότητα.  Πρέπει να διακρίνεται από τα άλλα στοιχεία, να έχει τη δική του οντότητα, γεγονός που του επιτρέπει να γίνεται αντιληπτό

ως ανεξάρτητο στοιχείο από το περιεχόμενο.

•  Δομή. Το χρώμα, το σχήμα, η κλίμακα, η μορφή και τα υλικά πρέπει να είναι τέτοια ώστε να δημιουργούν μία αλληλένδετη σχέση

μεταξύ του στοιχείου και του παρατηρητή.

•  Νόημα. Πρέπει να γίνονται σαφής η λειτουργία και η χρησιμότητά του, να γίνονται αντιληπτές οι αρχικές προθέσεις του έργου, να

συμπυκνώνει το περιεχόμενο της ιδέας και να παρουσιάζει συνοχή και προσαρμογή στο περιβάλλον που τοποθετείται.

Οι δυνατότητες που προσφέρει ένα έργο τέχνης στο δημόσιο χώρο είναι:

• Η ποικιλομορφία- βελτιώνει και αναγεννά το αστικό περιβάλλον.
•  Η καινοτομία- χρήση νέων υλικών, νέες μέθοδοι για χρήση παλιών υλικών.
•  Η σχέση της τέχνης με το περιβάλλον- μη συγκέντρωση της τέχνης σε κεντρικές περιοχές. Ανάλυση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου.
• Σκέψεις για τέχνη χαμηλού προϋπολογισμού και χρήση ανακύκλωσης.
•  Η κοινωνική ευχαρίστηση.  'Εργα με ανθρώπινη κλίμακα
• Η δημιουργική έκφραση.  Πεδίο έκφρασης και δημιουργία αριστουργημάτων.
•  Η λειτουργικότητα.  'Εργα που έχουν χρηστική σημασία, άμεση σχέση τέχνης και καθημερινότητας.
•  Ο οικονομικός παράγοντας στην τέχνη.  Το έργο τέχνης να αποτελέσει παράγοντα προώθησης της τοπικής ανάπτυξης.
•  Ο συμβολισμός.  Καταγραφή μνήμης, γεγονότων και προσώπων.